Als kind fietste Femme Hammer vaak langs Fort Hoofddorp en dat robuuste bouwwerk trok haar aan. Tien jaar geleden kreeg zij het idee om het fort terug te geven aan het publiek. Ze legde haar plan voor aan architect Serge Schoemaker en samen gingen ze aan de slag. Nu is het bijna zo ver: vrijdag 17 april is de officiële opening en vanaf zaterdag 18 april is iedereen welkom bij het nieuwe Fort Hoofddorp. Een prachtig voorbeeld van erfgoed omarmen en beleven.
…Maar dan heb je ook wat
Het heeft lang geduurd: tien jaar. “Dat kan bijna niet anders”, zegt architect Serge Schoemaker. “Het is een uniek project. Het fort is werelderfgoed, dus je bent beperkt en je moet alles met veel zorg doen. Dat levert vaak oplossingen op maat op. Na het eerste onderzoek volgt de subsidieaanvraag, de vergunningaanvraag en dan het hele bouwproces.” De renovatie van het fort en het eiland zijn klaar. Het is nu vooral afronden: de afwerking van het interieur, de vloeren, verlichting, de keuken en de meubels, zodat het restaurant in april open kan. En de beplanting komt nog aan de beurt.
Serge Schoemaker:
Op de bovenverdieping krijgen we horeca. Een mooi visrestaurant met een terras aan de voorzijde. Beneden worden lokalen verhuurd aan ondernemers die workshops aanbieden. Daar zijn we nog mee bezig. En er is een ruimte voor kleine voorstellingen. Alles is gelinkt aan cultuur, educatie en aan de Stelling van Amsterdam.
Nieuwe ontwikkelingen
Erfgoed: alle tastbare herinneringen die eerdere generaties hebben achtergelaten. Wethouder Marja Ruigrok:
Ons erfgoed is waardevol, het geeft Haarlemmermeer karakter. Wij hebben hier zoveel om trots op te zijn. Ik ben blij en trots dat ik met de nieuwe visie ‘Erfgoed’ aan de slag kan en iedereen ons erfgoed kan beleven. Ik wil bereiken dat ons erfgoed nóg beter benut wordt en dat iedereen ervan kan genieten. Historie, identiteit én herkenbaarheid moeten vanzelfsprekend zijn voor onze inwoners. Ik verheug me nu al op de opening van Fort Hoofddorp op 17 april. Vanaf die dag is het fort open voor iedereen als stadspark met openluchttheater en horeca. Er komt een wandelroute van ongeveer een kilometer vanaf het fort naar de Geniedijk. Ik vind dit zo’n prachtig voorbeeld van erfgoed als motor voor nieuwe ontwikkelingen.
Verbonden
Op 1 januari 2019 werd door de samenvoeging van de twee gemeenten de eeuwenoude geschiedenis van Haarlemmerliede en Spaarnwoude verbonden met de polderhistorie van Haarlemmermeer. Dat betekende ook de samenvoeging van het erfgoed tot een groter verhaal, een nieuw verhaal. En dat verhaal vraagt om nieuw beleid. Met de nieuwe nota ‘Erfgoed omarmen en beleven’ is dat er nu. Ruigrok:
Haarlemmermeer is een dynamische gemeente, midden in de Randstad met heel veel ruimtelijke ontwikkelingen. Juist vanwege deze dynamiek is het erg belangrijk om de geschiedenis niet alleen te bewaren, maar volop te gebruiken om ons unieke verhaal te vertellen. En er komt nog steeds erfgoed bij. Wat te denken van de Calatravabruggen en de kunst in de openbare ruimte?
Geen stilstand
Haarlemmermeer telt nu 148 monumenten (36 rijksmonumenten, 33 provinciale monumenten en 79 gemeentelijke monumenten) en 2 beschermde dorpsgezichten (Spaarndam en kern Hoofddorp). De hele Stelling van Amsterdam staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Erfgoed omarmen betekent geen stilstand. De omgeving verandert en daardoor ook de functie van erfgoed. Het blijft wel herkenbaar en de verhalen blijven leesbaar. Sterker nog, er worden zelfs nieuwe verhalen aan toegevoegd. Denk bijvoorbeeld aan Kunstfort Vijfhuizen, de batterij aan de Sloterweg met ateliers, de vele groepen schoolkinderen die museum CRASH in het Fort bij Aalsmeer bezoeken, of het gemaal in Cruquius, en het appels plukken op de Olmenhorst. Erfgoed inspireert en voegt waarde en betekenis toe aan onze leefomgeving. Wethouder Marja Ruigrok: “We gaan ons verhaal gebruiken om te inspireren: we organiseren de verkiezing van het Monument van het Jaar tijdens open Monumentendag, we promoten erfgoedonderwijs en er is zelfs een kinderboekje over een monument: ‘Er is licht in het pomphuisje’. Daarnaast zetten we erfgoed in als inspiratie bij (ruimtelijke) ontwikkelingen. Het ontwerp van ‘Het Gemaalhuis’ aan de Kruisweg is daar een goed voorbeeld van.”